ท่าทางการทำงานที่ถูกต้องตาม การยศาสตร์ ที่ดีคืออะไร
เมื่อพูดถึงท่าทางในการทำงานเราจะนึกถึงคำว่า Ergonomics หรือ การยศาสตร์ ซึ่งเป็นเรื่องของท่าทางในการทำงานโดย Ergonomics มาจากรากศัพท์ในภาษากรีก 2 คำคือ ergon แปลว่างาน (work) กับคำว่า nomos แปลว่ากฎ (law) เมื่อรวมกันจะเกิดเป็นคำใหม่ว่า Ergonomics (Law of Work) มีความหมายถึงการศึกษากฎเกณฑ์ในการทำงานโดยมีเป้าหมายที่จะปรับปรุงงานหรือสภาวะของงานให้เข้ากับบุคคล
- ท่าทางในการทำงานที่เหมาะสม
ท่าทางในการทำงานที่เหมาะสมนอกจากจะทำให้มีบุคลิกภาพที่ดีแล้วยังส่งผลให้ร่างกายของเราห่างจากโรคกระดูกและกล้ามเนื้อด้วยซึ่งท่าทางที่เหมาะสมประกอบด้วย
- กล้ามเนื้อมีความยืดหยุ่นดี
- มีองศาการเคลื่อนไหวของข้อต่อปกติ ไม่มีข้อต่อติดขัด
- มีกล้ามเนื้อที่ใช้ในการทรงตัวแข็งแรง และทำงานอย่างสมดุล กล้ามเนื้อที่ใช้ในการทรงตัวคือ กล้ามเนื้อหลัง กล้ามเนื้อคอ และกล้ามเนื้อท้อง
- ตระหนักถึงท่าทางที่ดีและถูกต้องในขณะที่ทำงาน และพยายามฝึกตนเองให้อยู่ในท่าที่ถูกต้องอยู่เสมอ
- ลักษณะงานที่ส่งผลต่อระบบกระดูกและกล้ามเนื้อของผู้ปฏิบัติงาน
ลักษณะการทำงานที่ส่งผลต่อระบบกระดูกและกล้ามเนื้อของผู้ปฏิบัติงาน ได้แก่
- การเคลื่อนไหวแบบซ้ำๆ
- การใช้มือทำงานมากเกินไป อาจทำให้นิ้วล็อก
- การทำงานที่ต้องสัมผัสอุณหภูมิที่ผิดปกติ เช่น ร้อนหรือเย็นเกินไป อาจส่งผลให้กล้ามเนื้อหดเกร็ง เกิดความผิดปกติได้
- การทำงานที่มีการสั่นสะเทือนมากๆ เช่น เครื่องเจาะ
- การทำงานด้วยท่าทางที่ไม่ถนัด เช่น การเอื้อมแขนสูงกว่าระดับไหล่ การเอี้ยวตัวทำงาน
ซึ่งจากที่กล่าวมาข้างต้น ส่งผลให้เกิดการบาดเจ็บของกระดูกและกล้ามเนื้อได้ หากทำเป็นระยะเวลานานและซ้ำๆ
โดยไม่มีการแก้ไขปรับปรุงพื้นที่การปฏิบัติงาน
- ท่าทางในการทำงานที่ไม่เหมาะสมส่งผลอย่างไร
ท่าทางที่ไม่เหมาะสม ส่งผลต่อระบบกระดูกและกล้ามเนื้อได้ ไม่ว่าจะเป็นท่าเดิน นั่ง นอน ย่อมส่งผลได้ทั้งนั้น
หากท่าทางนั้นไม่เหมาะสม ซึ่งเราจะสังเกตุว่า ในบางครั้งที่เรานอนแล้วตื่นมา มีอาการปวดคอไม่สามารถเอี้ยวคอได้ นี่ก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่เกิดจากท่าทางในการนอนที่ไม่ถูกต้อง การนอนที่ว่าสบาย ยังส่งผลให้เกิดการบาดเจ็บได้ แล้วอันตรายจากท่าทางในการทำงานที่ไม่เหมาะสมมีอะไรบ้าง
- อันตรายต่อเอ็น และกล้ามเนื้อ
- อันตรายต่อข้อต่อต่างๆ
- อันตรายต่อเส้นประสาท
- อันตรายต่อเส้นเลือด
จากอันตรายที่กล่าวมาข้างต้น มีระดับความรุนแรงของอาการที่แตกต่างกัน ซึ่งมีปัจจัยหลายอย่าง แต่เราสามารถป้องกันอันตรายจากท่าทางในการทำงานที่ไม่เหมาะสมได้
- การป้องกันท่าทางการทำงานที่ไม่เหมาะสม
การป้องกันลักษณะท่าทางการทำงานที่ไม่เหมาะสมสามารถทำได้หลายวิธีเช่น
- การปรับปรุงสถานที่ทำงาน เช่น ปรับความสูงของโต๊ะ เก้าอี้ ให้มีความเหมาะสมกับผู้ปฏิบัติงาน เนื่องจากรูปร่างของแต่ละคนไม่เหมือนกัน และไม่สามารถแก้ไขได้ จึงจำเป็นต้องเลือกใช้อุปกรณ์การทำงานที่สามารถปรับระดับตามความเหมาะสมของแต่ละคนได้
- การจัดระบบงาน เช่น จัดให้ผู้ปฏิบัติงานมีเวลาพักเป็นระยะๆ เหมือนที่บริษัทกำหนดว่า ช่วงเช้าจัดเบรกให้กับพนักงาน 10 นาที ช่วงบ่ายอีก 10 นาที เป็นต้น
- การใช้เครื่องจักรทดแทน เช่น ในการปฏิบัติงานลักษณะเดิมซ้ำๆ ให้ใช้เครื่องจักรแทนการใช้คนทำงาน เพื่อหลีกเลี่ยงการบาดเจ็บของกระดูกและกล้ามเนื้อของผู้ปฏิบัติงาน
- การอบรมให้ความรู้กับผู้ปฏิบัติงาน เพื่อให้ผู้ปฏิบัติงานมีความรู้เกี่ยวกับท่าทางในการทำงานที่ถูกต้อง เช่น ท่าทางในการยกของ ท่าทางในการนั่งทำงาน เพื่อให้ผู้ปฏิบัติสามารถปฏิบัติงานได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย
- การจัดพื้นที่การทำงานให้เหมาะสมกับผู้ปฏิบัติงาน
คำว่าท่าทางในการทำงานที่เหมาะสมของผู้ปฏิบัติงานแต่ละคนไม่เหมือนกันเพราะรูปร่างของเราต่างกันจึงทำให้ความเหมาะสมต่างกันด้วยการจัดพื้นที่การทำงานจึงต้องออกแบบให้เหมาะสมกับผู้ปฏิบัติงานในพื้นที่นั้นๆและหากในพื้นที่เดียวกันมีผู้ปฏิบัติงานหลายคนการเลือกใช้อุปกรณ์การทำงานที่สามารถปรับระดับได้ถือเป็นเรื่องที่สำคัญเช่นหากงานที่ทำเป็นลักษณะนั่งทำงานควรเลือกใช้เก้าอี้ที่สามารถปรับระดับได้มีพนักพิงหลังมีที่พักเท้าหรือหากงานที่ทำต้องยืนทำงานทั้งวันควรมีที่พักเท้าแผ่นลดความเมื่อยล้าให้กับผู้ปฏิบัติงานเป็นต้นและที่สำคัญอันดับแรกๆคือการเลือกคนให้เหมาะกับงานเพราะหากรูปร่างของผู้ปฏิบัติงานไม่เหมาะสมกับงานที่ทำแล้วย่อมมีความเสี่ยงที่ผู้ปฏิบัติงานจะได้รับบาดเจ็บจากงานที่ทำ
สรุป
ท่าทางในการทำงานที่ไม่เหมาะสม ส่งผลให้เกิดการบาดเจ็บของผู้ปฏิบัติงานได้ จึงต้องมีการจัดสภาพงาน เพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดกับผู้ปฏิบัติงาน และนอกจากการจัดสภาพงานแล้ว การอบรมให้ความรู้กับผู้ปฏิบัติงานถือว่าเป็นเรื่องที่สำคัญเช่นกัน เพราะหากพนักงานมีความรู้ในงานที่ทำ ก็จะสามารถป้องกันตนเองจากการเกิดอุบัติเหตุได้
